Met enige regelmaat vraagt iemand: blaas je ook plexiglas? Ik probeer dan niet te lachen. Het antwoord is natuurlijk nee: glasblazerijen “blazen” geen plexiglas, om de simpele reden dat plexiglas geen glas, maar plastic. Het wordt helemaal niet geblazen. Fabrieken persen plexiglas of ze gebruiken vacuümmachines om vormen te maken.
Maar toch … de laatste jaren ben ik naast glas, ook steeds meer met kunststoffen gaan werken. Ik “blaas” het dan wel niet, maar soms is het gewoon verstandiger om voor kunststof te kiezen dan voor glas. Epoxy, polyester of plexiglas een enkele keer een betere keuze zijn.
De voordelen van glas
Glas wordt gemaakt van zand en is een silicaatverbinding (SiO2) en veel additieven om het glas vloeibaarder te maken (bijvoorbeeld CaO, Na2O) en eventueel te kleuren (voornamelijk metaaloxiden). Je krijgt dat een soort van gekleurd zand. Zand blijft letterlijk eeuwig mooi. Glas dat de oude Egyptenaren en Romeinen maakten kun je nog steeds bewonderen in musea, in de oorspronkelijke kleuren en soms zelfs glans.
Maar glas heeft ook nadelen: het is zwaar en moet tot zeer hoge temperaturen verhit (tussen de 640 – 1200 graden, normaliter). Die twee eigenschappen zijn slecht voor het milieu, maar soms ook voor de klant. Niet iedereen wil een werk van tientallen kilo’s aan de muur. Als je een stukje stof of een lok haar wilt insmelten, tjsa, dan verbrandt het. Daarbij is glas breekbaar…
De voordelen van kunststoffen
Dus wat als een lamp niet super zwaar mag worden, en de pluk haar niet mag verbranden? Kunststoffen wegen een derde tot de helft van glas en worden soms tot 150 graden verwarmd, maar meestal niet eens. Ook voor het milieu zijn dan pluspunten.
Daarbij is kunststof minder breekbaar. Kunststoffen zoals plexiglas, polyester en epoxy bestaan uit hele lange koolstofmoleculen met zuurstofatomen, waterstofatomen en eventueel chloor. De officiële naam van plexiglas is polymethylmethacrylaat en de structuurformule is C5O2H8)n. De structuurformule van epoxy is C21H25ClO5. De getallen in deze structuurformules geven de lengte aan. Kleine n staat voor “eindeloos”. Door die super lange ketens zijn veel plastics buigbaar, en breken dus veel minder snel dan glas.
Natuurlijk kleven er ook nadelen aan kunststof. Kunststof is eigenlijk bijna altijd zachter dan glas. Het krast daardoor sneller dan glas. Ook zijn ze niet eindeloos UV bestendig. Dat wil zeggen, ze kunnen verkleuren op lange termijn.
Kunst van kunststof
Elke voordeel heeft dus een nadeel, en andersom. Het is maar net wat op dat moment het belangrijkste is.
Ik blaas dus geen plexiglas of andere kunststoffen, maar werk er wel mee. De eerste opdrachten met epoxy kwamen van mensen die dierbare objecten in het glas wilden hebben. Zo hebben we bijvoorbeeld ooit voor een promoverende archeologe een glazen hanger gemaakt met daarin duizenden jaren oude graankorrels. Die hanger kon natuurlijk nooit volledig van glas zijn: de graankorrels zouden spoorloos verbranden. Maar een holle hanger afvullen met epoxy kon natuurlijk wel. En zo gezegd zo gedaan!
Al vrij snel breidde de vragen uit naar andere terreinen. Urnen die te kostbaar en vooral ook te kwetsbaar zouden worden in glas, zijn erg goed te maken in glasvezel met epoxy. Decoratieve elementen zoals sierlijke bloemen van kunststof blijven buiten wel heel.
En dan: Combineren!
Heel langzaamaan ben ik de afgelopen jaren naast glaskunst ook meer autonome kunststofkunst gaan maken. Inmiddels had ik een vrij uitgebreid portfolio met beelden van polymeer, epoxy en thermoplasten, toen er een klant binnen liep met een onmogelijk vraag. Ik kon een deel van het werk was niet geschikt om in glas te maken, een ander deel liet zich niet mooi uitvoeren in epoxy … heel langzaam … eigenlijk veel te langzaam, begon er bij mij iets te dagen. Waarom of/of? Waarom niet en/en?
De laatste tijd rollen er elke maand wel een aantal werken het atelier uit die bestaan uit een combinatie van kunststof én glas. Unieke en ideale combinaties van beide werelden. Die combinaties openen een hele nieuwe wereld aan eindeloze mogelijkheden. Technisch bieden ze weer hele andere uitdagingen. Uitdagingen die ik bijzonder leuk vindt.
Dus, op de vraag “blaas je ook plexiglas” is het antwoord nee, maar ik maak er wel erg graag mooie werken mee voor mijn klanten!