Categorieën
Glasweetjes

Kleuren in glas

Hoe krijg je kleuren in glas? Het is een van de meest gestelde vragen van klanten als ze de showroom binnen lopen. Helaas, het antwoord is erg teleurstellend simpel: we kopen gekleurd glas en dat rollen, draaien, smelten, duwen en trekken we er door heen.

Een al weer wat ouder youtubefilmpje van Glass & Art laat zien hoe je dat doet. Simpel toch?

Natuurlijk was dit het snelle antwoord. Want de vraag de dan logischerwijs volgt is: hoe komt dat glas aan zijn kleur? Of we het nu zelf doen, of de fabriek doet het voor ons, hoe kleur je glas?

Metaaloxiden

Glas krijgt kleur voornamelijk door er metaaloxiden eraan toe te voegen. Er zijn dan grofweg twee effecten: transparante kleuren (kleuren waar je doorheen kunt kijken) en opake kleuren (kleuren die “dicht” zijn). Daartussen zitten enkele opale kleuren, zoals melkglas: een beetje doorschijnend, maar niet echt.

Sommige kleuren laten zich makkelijk raden: kobalt blauw wordt gekleurd door kobaltoxide en cadmium geel door Cadmiumoxide.

Giftig

Waarom kleuren we ons glas niet zelf? Nu daar zijn twee redenen voor. Eenmaal gekleurd zijn de metaaloxiden gebonden in de structuur van het glas en zijn ze volledig inactief. Ze zijn niet meer giftig of schadelijk voor het milieu. Los, als poeder in een doosje, zijn de meeste dat echter wel. Veel zijn in pure toestand ronduit gevaarlijk. Ze zijn kankerverwekkend, geven bloedvergiftiging of leggen je spijsvertering plat. Vooral het opalescente glas van René Lalique is bijzonder giftig.

Hoe krijg je die kleuren in het glas? Een van de meest gestelde vragen in de showroom.
Onhandig

Maar er zijn ook niet, of minder giftige oxiden, en ook die gebruiken we in onze glasblazerij niet om het glas zelf te kleuren. Waarom niet? Om de hele simpele reden dat de verschillende kleuren glas exact dezelfde thermische eigenschappen moet hebben wil je het kunnen samensmelten en afkoelen tot één heel object. Als de ene kleur maar een fractie sneller krimpt bij afkoelen dan de andere kleur, dat breekt het glas. Voeg je een stof toe, dan verander je het uitzettingscoëfficiënt. Dat moet je dan weer compenseren door andere stoffen toe te voegen of te door eerder in het proces een andere mengverhouding te gebruiken. Dit onderzoek vergt te veel van een simpele glasblazerij.

Glasstaven
Een kleine selectie van de enorme hoeveelheid glaskleuren die je nu gewoon kunt kopen om mee te gaan glasblazen.
Kleurstoffen

Welke metaaloxiden geven welke kleur? Hieronder een lijst van de meest gebruikte kleurstoffen:

KleurToevoeging
DieproodKoperoxide, zinkoxide en tinoxide
WijnroodGoud en Selenium
Robijnrood (striker)Goud of goudchloride
Signaalrood en oranjeCadmiumsulfide en Selenium
Geel tot oranje (striker)Zilver
GeelAntimoon en lood
SignaalgeelCadmiumsulfide
AmbergeelZwavel of koolstofoxides
GeelbruinTitanium
GeelgroenKaliumzout (Kaliumdichromaat) of uranium (niet slijpen/polijsten ivm gezondheidsissues)
Midden tot donker groenKoper en ijzeroxide
MiddengroenChroom
Smaragd groenKaliumzout
BlauwgroenKaliumzout en koperoxide
Turkoois blauwKoperoxide of carbonaat
Licht blauwIJzeroxide
DonkerblauwKobaltoxide of carbonaat
PaarsMangaan of goud en kobalt
VioletNeodymium
RoseSelenium
BruinNikkel of selenium en ijzer
ZwartKobalt en koper  of Natriumpermanganaat  (vaak is zwart in werkelijkheid heel donker paars)
WitKryoliet of tinoxide
GrijsMangaan en ijzer