Hardheid van glas: 6-6,5 op de schaal van Mohs
Soortelijk gewicht glas: 2,5 kg per liter
Glas is harder dan staal, zwaarder dan beton en toch fragiel. Hoe zit dat?
Glas is een bijzonder materiaal. Veel mensen zijn bang glas te breken en vinden het kwetsbaar. Toch is het zwaarder dan beton, want beton weegt “slechts” 2,3 kg per liter (ongewapend). Glas is ook harder dan gewoon staal, iets wat je niet zo zeggen als je een hamer en een wijnglas naast elkaar legt.
Hardheid van materialen meet je op de schaal van Mohs. Friedrich Mohs bedacht in 1812 een zeer simpel maar effectief systeem om objectief te kunnen vaststellen hoe hard een materiaal is.
Op een schaal van 1 tot 10 stelde hij vast welke materialen elkaar kunnen krassen. Diamant kon alle andere stoffen krassen, maar hij kon geen stof vinden die een kras kon zetten op diamant. De hardheid van diamant stelde hij daarbij vast op 10. Omgekeerd zocht hij het zachtste materiaal: een vaste stof die met alle andere stoffen gekrast kon worden en zelf niets kon krassen. Hij kwam uit op talk. Talk gaf hij daarom een 1. Marmer, onder beeldhouwers bekend als een harde steen, heeft een hardheid van 3,5.
Hardheid van glas
Op deze manier kun je stellen dat glas een hardheid heeft van gemiddeld 6,5 (een beetje afhankelijk van de samenstelling, borosilicaat is harder: 7,5). Daarmee is het harder dan het staal dat gebruikt wordt voor bijvoorbeeld gewone zakmessen, wat een hardheid heeft van 5,5. RVS heeft een hardheid van 5,5 – 6,3.
Dat je glas toch kunt “snijden” met het RVS wieltje van een glasmes komt door zowel de vorm als de manier waarop het RVS behandeld is: staal kun je “harden”. Een geharde stalen vijl kan boven de 7 komen op de schaal van Mohs.
Sommige glas is ook minder breekbaar dan je zult denken: glasvezel voor het internet kun je oprollen. Toch bestaat het uit een bundel zeer lange dunnen glasdraden. Glasvezeldoek – vaak gebruikt met epoxy voor het maken van schepen, kano’s of kunst – kun je zelfs opvouwen zonder dat het breekt.
Wil je niet geloven dat het oprolbare glasvezelkabel of het opvouwbare glasvezeldoek echt glas is? Doe dan een leuk experiment (onder toezicht ook leuk om met kinderen te doen). Neem een stukje van de kabel of trek een lange draad uit de doek. Ga op zoek naar een blauwe vlam. Bijvoorbeeld je gasfornuis of crème brûlée brander is heet genoeg. Hou voorzichtig het puntje in de vlam. Je zult zien dat het smelt en dat je een klein, groen glasbolletje over houdt. Dit bolletje blijft nog even 10 minuten heet. Daarna kun je het vastpakken en zachtjes tegen een glas of steentje tikken: echt glas, dat je vlak daarvoor nog kon oprollen en opvouwen!